تاثیر محلول‌پاشی روی و فسفر بر پویایی و غنی‌‌سازی زیستی آنها و میزان پروتئین دانه دو رقم برنج هاشمی و گیلانه

فسفر دومین عنصر پرمصرف و روی مهم­ترین عنصر کم­مصرف می­باشند که اثرات ناشی از کمبود آن­ها گسترده‌‌‌‌ترین بی­نظمی‌های تغذیه‌ای را در اراضی شالیزاری جهان ایجاد می‌کنند. به­منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی عناصر روی و فسفر (هر کدام در سه سطح) بر غلظت فسفر و روی در اندام­های مختلف گیاه برنج در مراحل گوناگون رشد، غنی‌سازی زیستی دانه و میزان پروتئین دانه برنج دو رقم هاشمی و گیلانه، آزمایشی مزرعه‌ایی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397-1396در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور-رشت، اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای روی، فسفر و رقم و برهمکنش آن­ها بر غلظت روی و فسفر ریشه، برگ و ساقه در مرحله گلدهی و رسیدن دانه و غلظت روی و مقدار پروتئین دانه تاثیر معنی‌دار داشت. در مرحله گلدهی بالاترین غلظت روی در برگ بطور متوسط چهار برابر، در ساقه و خوشه سه برابر و غلظت فسفر در این اندام‌ها تا دو برابر افزایش یافت. بالاترین میزان صفت غلظت روی در آرد برنج در تیمار محلول‌‌پاشی با سولفات‌روی پنج در هزار یک هفته قبل از گلدهی و در مرحله رسیدگی دانه به­دست آمده است که به­ترتیب 06/39 میلی­گرم در کیلوگرم برای رقم هاشمی (11/27 درصد افزایش نسبت به شاهد) و 37/35 میلی­گرم در کیلوگرم برای رقم گیلانه (37/27درصد افزایش نسبت به شاهد) بود. بالاترین میزان صفت پروتئین آرد برنج در تیمار محلول‌پاشی با سولفات‌روی پنج در هزار یک هفته قبل از گلدهی و در مرحله رسیدگی دانه مشاهده شد. این افزایش 11 درصد برای رقم هاشمی (37/32 درصد افزایش نسبت به شاهد) و 67/10 درصد برای رقم گیلانه (21/38درصد افزایش نسبت به شاهد) بود که تفاوت معنی‌داری با هم نداشتند. واکنش هر دو رقم نسبت به تیمارها مشابه و محلول‌پاشی با سولفات‌روی پنج در هزار یک هفته قبل از گلدهی و در مرحله رسیدگی دانه راهکار مناسبی برای افزایش غلظت روی و درصد پروتئین دانه در هر دو رقم بود.